XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa
Testuingurua
4. MENASTA GARAIA A) ENEOLITOS ETA BRONTZE AROAMendebaleko Europan Neolitos Aroari gehienetan kobrezko metalgintzaren sarrera txikiagatik eta lurperaketa kolektiboengatik bereizten den aro aurrehistoriko bat jarraitzen zaio.
Modu desberdinez deitzen da aro hau.
Frantzian
Espainian, batzuek 1.
Aro hau gure herrian K.A. 2.000 urtetarako hasia dago.
Geroago, brontzearen erabilkerak aro berri bat irekiko du:
Honen muga kronologikoak aldakorrak dira, kontuan izanik zein eremutan aztertzen den.
a) GizonaAldi honetarako, Euskal Herriko mapa kronologikoa itxuratuta dagoela esan daiteke: -
Iraupenerako biderik funtsezkoenak
Eneolitos aroan jadanik
Kobazuloak oraindik bizileku izan ziren, bordak eta aire zabaletako eraikuntzak egon baziren ere.
Baina azken hauena oraindik ez da topatu aztarnarik.
Batez ere mendialdean, bizitzaren oinarrizko forma da.
Artzantzaren ondorioa
Lekualdaketa hauek oso handiak ziren, gaurkoak baino askoz handiagoak, eta gure herria, inguratzen zuten beste batzurekin harremanetan jartzen zuten.
Erdi aldeko Pirene mendietatik Kantauriraino, eta Dordoñatik Ebroraino, fenomeno harreman hortatik eskuratuko elementu berriak, asimilatuak eta bertako tradiziozkoei bat eginak ziren, horrela kultura eraikiz.
Beste batzu, berriz, burdinoriz eginak: ekaizkoltxabalak lehenik, gero hegalmakurrak, koskatuak eta zulodunak; gezi mutur hegaltxodunak edo gabeak, esku-uztaiak, eztenak, orratzak, belarritakoak, etab.
Hezurrezko nahiz harrizko tintil zulatuak ugari; kutunak, noski.
Lurrontziak, gehientsu hilobietan jarriak (oparietarako): hondoa xabala dutenak dira batzuek, konkorra besteak; txali antzekoak asko, bulunbakidekoak ere bai; adartxoak heldulekua dutenak dira batzuek; goitik beherako ildoz apainduak beste zenbait.